Không chỉ trên các tuyến cao tốc, hệ thống giao thông thông minh cũng góp phần giải quyết nhiều vấn đề khi được triển khai bên trong thành phố. Hãy cùng Elcom tìm hiểu thêm về lợi ích của ITS nội đô trong nội dung dưới đây.

Sự thuận tiện trong quá trình di chuyển của con người, hàng hóa và dịch vụ thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế - xã hội và phát triển của đô thị. Một mạng lưới giao thông được quy hoạch tốt và quản lý hiệu quả là điều bắt buộc đối với bất kỳ thành phố thông minh (Smart city) nào. Đó là lý do Hệ thống giao thông thông minh ITS (Intelligent Transport System) cần được triển khai bên trong các thành phố.

Hệ thống giao thông thông minh nội đô là một thành phần của Trung tâm điều hành thông minh IOC (Intelligent Operation Center), đóng vai trò như xương sống, giúp thành phố hoạt động trơn tru, linh hoạt.

Tính năng quan trọng của ITS nội đô

Những tính năng chính này của ITS nội đô khiến hệ thống giao thông thành phố vận hành trơn tru hơn:

Quản lý giao thông công cộng

Dịch vụ này nhằm mục đích khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng. ITS nội đô cung cấp công cụ tự động hóa, lập kế hoạch và quản lý giao thông công cộng hiệu quả nhờ sự trợ giúp của phân tích dữ liệu thời gian thực trên các tuyến đường khác nhau.

Thông tin thời gian thực được cập nhật nhanh chóng, cho phép cư dân nắm được lịch trình xe di chuyển. Đồng thời, những thông tin này hỗ trợ người điều khiển phương tiện cũng như người điều phối tại trung tâm đưa ra phản ứng kịp thời trong trường hợp phương tiện đi chệch hướng, chậm trễ hoặc một số tình huống khẩn cấp khác.

Thông tin về tuyến đường

Nếu khách du lịch có thông tin trước về tuyến đường phù hợp nhất cho hành trình của họ, việc đi lại sẽ trở nên dễ dàng và thoải mái hơn. Thông tin thời gian thực về tình trạng giao thông, hệ thống chuyển tuyến, khúc cua gấp, biển báo giao thông, tình trạng đường xá, thao tác người lái và các hướng dẫn chi tiết khác về tuyến đường có thể nâng cao trải nghiệm di chuyển cho khách du lịch.

Người lái xe cũng có thể truy cập tất cả dữ liệu này thông qua máy tính, điện thoại thông minh kết nối internet. Ngoài ra, người tham gia giao thông cũng được cung cấp thông tin hữu ích về thời gian di chuyển, tình trạng lưu lượng giao thông, hoạt động xây dựng đường bộ, tuyến đường chuyển tuyến, giá phí cầu đường, bãi đỗ xe còn trống thông qua biển báo thông báo có thể thay đổi (VMS), thiết bị liên lạc và kết nối không dây.

Kiểm soát an toàn cho người và phương tiện

Đây là dịch vụ đảm bảo an toàn cho người lái thông qua thông tin liên quan đến cảnh giác và kiểm soát phương tiện. Người lái có thể đánh giá khả năng hoạt động, hiệu suất của xe và điều kiện đường xá. Họ cũng sẽ được cảnh báo về bất kỳ rủi ro va chạm nào phía trước hoặc phía sau khi đang chuyển làn đường hoặc rẽ ở giao lộ bằng cách theo dõi vị trí những phương tiện khác.

Ngoài ra, các cảm biến tiên tiến trên xe có thể hỗ trợ người lái trong điều kiện tầm nhìn hạn chế do thời tiết xấu, ánh sáng kém bằng cách chụp ảnh môi trường xung quanh. Chức năng này hướng đến mục tiêu giảm tai nạn nhờ cảnh báo người điều khiển/điều hành khẩn cấp về vụ va chạm sắp xảy ra.

Hệ thống cảnh báo khi phát hiện rủi ro - Ảnh: Internet

Thời gian biểu điện tử

Bảng thời gian điện tử giúp người dân nắm được thời gian đến và đi, chậm trễ, chuyển tuyến và nối chuyến tại bến xe khách, trạm trung chuyển, bến xe buýt. Thông tin này giúp người dân đưa ra quyết định sáng suốt hoặc điều chỉnh lịch trình di chuyển phù hợp với nhu cầu của mình.

Hệ thống thanh toán điện tử

Với sự tích hợp thanh toán điện tử trong giao thông vận tải, người dân không phải mất thời gian chờ mua vé lượt. Họ có thể tạo một tài khoản thanh toán điện tử tích hợp với thẻ di chuyển cho xe buýt, tàu điện ngầm, xe lửa, thu phí không dừng,... Loại thẻ này có thể được nạp tiền trực tuyến, tại các cửa hàng bán lẻ hoặc trạm trung chuyển.

Ứng dụng công nghệ nổi bật trong ITS nội đô

Để hệ thống giao thông thông minh nội đô hoạt động hiệu quả, nhiều công nghệ cốt lõi đã được tích hợp, bao gồm:

Trung tâm giám sát điều hành

Hệ thống phần mềm giám sát điều hành giao thông cho phép giám sát, kiểm soát tình trạng tuyến đường hiệu quả. Hệ thống phát hiện, ghi nhận và cảnh báo sự kiện, sự cố, vi phạm xảy ra trên tuyến bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligence).

Những thông tin này hiển thị trong thời gian thực trên màn hình của trung tâm điều hành ở dạng bảng biểu, bình đồ số. Nhờ đó, cơ quan quản lý dễ dàng, thuận tiện theo dõi tổng thể, trực quan để giám sát toàn bộ tuyến, thiết bị,...

Hệ thống theo dõi nâng cao

Ngày nay, phần lớn các phương tiện đều được trang bị GPS (Global Positioning System - Hệ thống định vị toàn cầu) trong xe. Hệ thống GPS cung cấp giao tiếp hai chiều, giúp chuyên gia giao thông và lực lượng chức năng định vị, kiểm tra phương tiện vi phạm trật tự an toàn giao thông.

Với người tham gia giao thông, điện thoại thông minh, ứng dụng di động, bản đồ Google đã trở thành công cụ hữu ích trong việc theo dõi mật độ giao thông, định vị các tuyến đường và địa điểm khác nhau. Nhờ đó, quá trình di chuyển trở nên thuận lợi và tiết kiệm thời gian hơn.

Hệ thống định vị được trang bị trên hầu hết phương tiện hiện đại - Ảnh: Internet

Công nghệ cảm biến tiên tiến

Hệ thống giao thông thông minh nội đô được tích hợp cảm biến thông minh cả trong phương tiện và cơ sở hạ tầng đường bộ. Ví dụ: Công nghệ nhận dạng tần số vô tuyến (RFID - Radio-frequency identification) kết hợp cảm biến trên đèn giao thông thông minh điều hành luồng giao thông hiệu quả, đồng thời, đảm bảo an toàn cho người lái xe nơi thành phố đông đúc.

Phản xạ đường, vòng cảm ứng được tích hợp với đường giúp kiểm soát giao thông và lái xe an toàn, đặc biệt là vào ban đêm. Chúng cũng báo về mật độ phương tiện trong một khoảng thời gian cụ thể và có thể xác định phương tiện di chuyển với tốc độ thấp hay cao.

Phát hiện phương tiện qua AI camera

Camera trí tuệ nhân tạo (AI Camera) hoặc giám sát CCTV có thể giải quyết nhiều vấn đề cho cơ quan quản lý trong việc giám sát, xử phạt vi phạm trật tự an toàn giao thông. Hình ảnh được camera ghi lại tại những địa điểm trọng yếu và nút giao chính giúp người vận hành quan sát luồng giao thông, xác định bất kỳ tình huống khẩn cấp hoặc tắc nghẽn nào. 

Nhờ công nghệ cảm biến RFID, tính năng phát hiện biển số tự động hỗ trợ kiểm tra xe vì mục đích an ninh. Cùng với đó, AI camera cung cấp hình ảnh làm cơ sở, bằng chứng để lực lượng chức năng thực hiện xử phạt hành vi vi phạm.

Hệ thống đèn giao thông tiên tiến

Ngày nay, thiết bị cảm biến và công nghệ RFID được sử dụng trong hệ thống đèn giao thông thông minh. Sự kết hợp này cung cấp thuật toán và cơ sở dữ liệu chính xác ngay cả khi áp dụng cho nhiều làn đường, giao lộ và phương tiện.

Hệ thống đèn giao thông thông minh có thể tự động điều chỉnh, hiển thị tín hiệu theo từng tình huống giao thông khác nhau (Giờ cao điểm, tắc nghẽn, thông thoáng, phương tiện khẩn cấp đi qua,...) mà không cần bất kỳ sự hiện diện và hành động thủ công nào.

Hệ thống đèn giao thông thông minh tự động điều khiển tùy thuộc vào tình trạng giao thông - Ảnh: Internet

Dịch vụ xe gọi điện tử khẩn cấp

Trong tình huống khẩn cấp như tai nạn hoặc bất kỳ rủi ro ngoài ý muốn nào, cảm biến trên xe có thể thiết lập liên lạc với trung tâm cứu hộ gần đó. Cuộc gọi điện tử giúp tài xế kết nối với nhân viên điều hành đã qua đào tạo, đồng thời truyền trực tiếp thông tin liên quan về trung tâm xử lý như thời gian, địa điểm, hướng di chuyển, hình dạng phương tiện.

Cuộc gọi khẩn cấp đã trở thành dịch vụ bắt buộc trang bị ở nhiều quốc gia tại Châu Âu. Theo đó, tất cả các phương tiện phải có dịch vụ cuộc gọi điện tử khẩn cấp mới được phê duyệt.

Bãi đỗ xe thông minh

Số lượng phương tiện quá lớn khiến nhiều thành phố phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt điểm đỗ xe. Quá trình tìm kiếm nơi dừng đỗ mất nhiều thời gian, hao tốn nhiên liệu, chi phí đắt đỏ,...

Bãi đỗ xe thông minh là giải pháp cho vấn đề này nhờ mô hình xây dựng đặc biệt, kết nối internet, camera an ninh, từ đó tăng sức chứa và hiệu quả kiểm soát phương tiện ra vào. Chủ phương tiện cũng có thể tìm kiếm, theo dõi những bãi đỗ xe gần nhất, còn trống, phù hợp với tuyến đường và lịch trình di chuyển.

Có thể nói, triển khai ITS nội đô gây ra nhiều thách thức đối với các quốc gia đang phát triển. Tuy nhiên, hiệu quả mà hệ thống này mang lại là vô cùng thiết thực. Do đó, không ít nơi đã có những động thái tập trung vào phát triển ITS nội đô, trong đó có Việt Nam. Hy vọng tương lai không xa, hệ thống giao thông thông minh sẽ sớm được đưa vào hoạt động tại các thành phố, góp phần đảm bảo an ninh trật tự an toàn giao thông.