Trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligence) là giải pháp công nghệ có thể thay đổi “bộ mặt” của nhiều lĩnh vực - trong đó có giao thông vận tải. Vậy, AI đã góp phần “thông minh hóa” các con đường như thế nào? Hãy cùng Elcom tìm hiểu trong bài viết này.

Ngành giao thông vận tải đã trải qua nhiều thay đổi trong những năm vừa qua. Để tạo ra những bước đột phá mang tính cách mạng, công nghệ là yếu tố không thể thiếu. Trí tuệ nhân tạo hiện đang là một trong những công nghệ được ứng dụng hiệu quả hàng đầu hiện nay.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra tiềm năng phát triển của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực giao thông vận tải với dự báo thị trường toàn cầu sẽ đạt 3.870.000.000 USD vào năm 2026.

Đó là dấu hiệu tích cực cho thấy các công nghệ tiên tiến như AI, Computer Vision (Thị giác máy tính) và Machine Learning (Máy học) sẽ góp phần quan trọng trong việc định hình tương lai của ngành giao thông vận tải. Những con đường thông minh sẽ được tạo ra, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho đời sống xã hội.

06 Ứng dụng AI nổi bật trong lĩnh vực giao thông thông minh

1. Xe tự hành (AGV - Automated Guided Vehicle)

Khái niệm về xe tự hành, xe tự lái đã xuất hiện từ những năm 1939. Tuy nhiên, cho đến khi vận tải AI phát triển như hiện nay, ý tưởng về xe tự hành mới có thể hiện thực hóa.

Xe tự hành được hiểu là một dạng robot di chuyển tự động từ điểm này đến điểm khác theo những con đường đã được cài đặt trước. Chúng hoạt động bằng cách tích hợp các phương pháp khác nhau, nhưng cùng tuân theo cùng một nguyên tắc cơ bản để hoạt động.

Hai yếu tố quan trọng của xe tự hành là khả năng tự động và độ chính xác, được hỗ trợ bằng hệ thống cảm biến và nhận diện. Nhờ trí tuệ nhân tạo, xe tự hành có thể phân biệt được vật cản phía trước là người hay vật. Trong quá trình di chuyển, xe tự động nhận diện làn đường, cảnh vật, người đi đường.

Xe có khả năng xử lý nhanh trong từng tình huống khẩn cấp; tuân thủ tín hiệu giao thông; dừng đỗ khi thấy người qua đường; nhận diện các khúc cua;... Dữ liệu thu thập càng nhiều, khả năng nhận diện của xe càng cao.

Xe tự hành là một trong những xu hướng  giao thông thông minh trong tương lai - Ảnh: Internet

2. Hệ thống giám sát, điều hành giao thông thông minh

Hệ thống giám sát, điều hành giao thông thông minh ứng dụng công nghệ AI cho phép phát hiện, ghi nhận và cảnh báo các sự kiện, sự cố, vi phạm trật tự an toàn giao thông (TT ATGT) xảy ra trên tuyến đường cao tốc, nội đô.

Hệ thống thường bao gồm các thành phần chính như màn hình tại trung tâm hiển thị bình đồ số, giúp giám sát tình trạng giao thông, kiểm soát tình trạng tuyến đường; AI camera giúp phát hiện, ghi nhận thông tin các thông tin về phương tiện (biển số, màu sắc, nhãn hiệu, chủng loại,...) và sự cố, vi phạm.

Hệ thống giám sát, điều hành giao thông thông minh cung cấp bằng chứng chính xác cho lực lượng chức năng, hỗ trợ quá trình xử phạt và công tác quản lý. Từ đó, góp phần nâng cao ý thức tham gia giao thông của người dân.

Thông tin hiển thị tại Trung tâm giám sát điều hành giao thông thông minh

3. Phân tích luồng lưu lượng

Ùn tắc giao thông gây mất thời gian, căng thẳng cho người tham gia giao thông, tiêu tốn nhiều nhiên liệu khi phải dừng đỗ quá lâu, đồng thời ảnh hưởng đến chất lượng không khí, gây ô nhiễm môi trường.

Do đó, luồng giao thông là một trong những thông tin quan trọng mà người tham gia giao thông quan tâm. Khi nắm được lưu lượng giao thông trên các tuyến đường tại thời gian thực, tài xế có thể lựa chọn những quãng đường phù hợp hơn.

Trí tuệ nhân tạo hiện đang mở đường cho việc phân tích luồng lưu lượng tốt hơn bằng cách sử dụng máy học và thị giác máy tính. Áp dụng sự tiến bộ của công nghệ, đơn vị quản lý, người tham gia giao thông có thể theo dõi và ước tính lưu lượng trên tuyến đường dựa trên camera thông minh, máy bay không người lái.

Các thuật toán có thể theo dõi và đo đếm lưu lượng phương tiện trên đường với độ chính xác cao, cũng như phân tích mật độ giao thông đô thị. Ngoài việc thuận tiện cho người tham giao thông, nó còn hỗ trợ cơ quan nhà nước trong thiết kế các hệ thống quản lý giao thông hiệu quả hơn, cải thiện an toàn giao thông đường bộ.

4. Camera giao thông thông minh

AI camera là một trong những sản phẩm trí tuệ nhân tạo đã và đang được ứng dụng trong lĩnh vực giao thông tại nước ta: Phạt nguội, đo đếm lưu lượng giao thông, nhận dạng phương tiện, phát hiện hành vi vi phạm,...

Camera trí tuệ nhân tạo có khả năng quan sát, phát hiện các sự kiện nguy hiểm, các hiện tượng bất thường, cũng như cung cấp thông tin chi tiết về giờ cao điểm.

Nó có thể định lượng và theo dõi các thay đổi trong một khoảng thời gian, cho phép đo lường tình trạng tắc nghẽn giao thông. Nhờ đó, các nhà quy hoạch thành phố có thể đưa ra biện pháp giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn giao thông đô thị và lượng khí thải.

Ngoài ra, camera giao thông thông minh có khả năng thu thập dữ liệu hình ảnh, âm thanh, nhận dạng phương tiện giao thông. Nó trở thành công cụ hiệu quả đối với lực lượng chức năng trong việc cung cấp bằng chứng, hỗ trợ cho quá trình xử phạt vi phạm TT ATGT.

Camera thông minh gắn trên giá long môn ghi lại toàn cảnh giao thông - Ảnh: Internet

5. Bãi đỗ xe thông minh

Tìm kiếm chỗ đậu xe là vấn đề khá phổ biến hiện nay, đặc biệt là tại các thành phố lớn, dân cư đông đúc. Do đó, những bãi đỗ xe thông minh ứng dụng công nghệ thị giác máy tính đã ra đời.

Trước đây, công nghệ cảm biến được cài đặt để giám sát chỗ trống tại bãi đỗ. Tuy nhiên, do cảm biến không thể nhận biết các thông tin về phương tiện như biển số, camera, đồng hồ đếm giờ kết hợp công nghệ Computer Vision đã được trang bị.

Camera phát hiện ra các phương tiện, cũng như đo lường thời gian đỗ xe. Sau đó, thị giác máy tính có thể sử dụng dữ liệu để cập nhật theo thời gian thực số lượng xe trong bãi, xác định những vị trí còn trống.

Tài xế có thể truy cập bản đồ trên thiết bị di động cá nhân để kiểm tra tất cả các điểm đỗ xe có sẵn gần nhất. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, tài xế không cần di chuyển quá nhiều để tìm được nơi đỗ xe phù hợp.

Công nghệ này đặc biệt hữu ích tại những bãi đậu xe quá đông đúc, chẳng hạn như sân bay, bệnh viện, trung tâm thương mại,...

Công nghệ Trí tuệ nhân tạo giúp phát hiện những bãi đỗ xe còn trống - Ảnh: Internet

6. Giám sát tài xế

Buồn ngủ, mệt mỏi, mất tập trung là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tai nạn giao thông đường bộ. Do đó, bên cạnh các hình thức nâng cao trách nhiệm, ý thức của tài xế, cần có những phương pháp thực tế hơn để hạn chế tình trạng này.

Công nghệ thị giác máy tính hiện được thêm vào cabin ô tô với mục đích giám sát người lái tốt hơn. Công nghệ sử dụng tính năng nhận diện khuôn mặt và ước tính tư thế đầu nhằm phát hiện trạng thái buồn ngủ, nhận dạng cảm xúc, từ đó ngăn chặn hàng nghìn vụ tai nạn và tử vong mỗi năm.

AI có thể cảnh báo người lái khi hệ thống nhận diện được yếu tố bất thường mệt mỏi, buồn ngủ, phân tâm, đưa ra cảnh báo cho tài xế dừng đỗ và nghỉ ngơi. Điều này góp phần đảm bảo an toàn cho người lái xe, hành khách cũng như những người tham gia giao thông khác.

Giám sát tài xế bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo - Ảnh: Internet

Rất nhiều bài toán trong ngành giao thông đã và đang được xử lý nhờ áp dụng những tiến bộ công nghệ trí tuệ nhân tạo. Khi công nghệ được nghiên cứu và mở rộng, chắc chắn sẽ có nhiều tiện ích ra đời hơn, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đường bộ và an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông.