Camera giám sát giao thông là một trong những thiết bị theo dõi hoạt động giao thông và xử lý vấn đề giao thông đường bộ hiệu quả. Vậy, camera giao thông hoạt động như thế nào? Quy trình xử lý phạt vi phạm giao thông qua camera “phạt nguội” ra sao?

1. Camera giám sát giao thông là gì?

Camera giám sát giao thông là loại thiết bị giúp quan sát các phương tiện tham gia giao thông trên đường phố. Các camera giao thông thường được lắp đặt tại các ngã tư, nút giao, dọc tuyến đường, cao tốc, quốc lộ giao thông hoặc tại các đường hầm, đường sắt. 

Thông thường, camera giao thông sẽ được gắn trên các tay vươn, cột đèn giao thông, cầu vượt hoặc giá long môn,… để có góc quan sát rộng và bao quát toàn bộ phương tiện giao thông trong khu vực cần giám sát.

Vì được lắp đặt ngoài trời nên camera giám sát giao thông có khả năng kháng bụi, kháng nước, chịu ẩm, chịu nhiệt độ cao, chống va đập, hoạt động tốt trong điều kiện thời tiết xấu.

Ngoài ra camera giao thông còn được trang bị thêm: Đèn hồng ngoại có khả năng quan sát trong điều kiện ánh sáng kém, không có ánh sáng (trời tối, ban đêm, vị trí khuất sáng,...); Radar để dò phương tiện, đo tốc độ, khoảng cách giữa các xe.

Camera “phạt nguội” lắp đặt trên giá long môn - Ảnh: Internet

2. Các thành phần chính của hệ thống camera giám sát giao thông

Một hệ thống camera giám sát giao thông đầy đủ bao gồm các thành phần chính như sau:

• Hệ thống camera chuyên dụng

• Hệ thống cấp điện: Điện lưới đi dọc tuyến đường hoặc các tấm pin mặt trời được đặt ngay tại vị trí lắp camera. 

• Hệ thống mạng để truyền tín hiệu từ camera về trung tâm giám sát

• Thiết bị chống sét, tủ điện

• Hệ thống tường màn hình giám sát tại trung tâm

• Thiết bị điều khiển camera (Joystick), bàn phím

• Các thiết bị lắp tại trung tâm giám sát và xử lý vi phạm: Máy chủ, máy tính, máy xử lý, máy khai thác, màn hình hiển thị, hệ thống thông tin liên lạc, hệ thống quản trị cơ sở dữ liệu và nhiều thiết bị ngoại vi khác.

3. Phân loại camera giao thông thông minh

3.1. Phân loại camera giao thông theo góc quay

Camera cố định là camera không thể thay đổi góc quay. Camera này có nhiệm vụ giám sát tại 1 đoạn đường cố định. Một số phần mềm tích hợp trên camera hoặc phần mềm quản lý video (VMS - Video Management Software) có thể hỗ trợ zoom kỹ thuật số.

Camera PTZ (pan tilt zoom) hay còn gọi camera quay quét có chức năng quét xoay tròn, nghiêng lên xuống, thu phóng hình ảnh. Được trang bị ống kính có tiêu cự lớn, camera quay quét có thể zoom quang học giúp phóng đại hình ảnh nhưng không làm giảm chất lượng.

Camera góc rộng được trang bị ống kính góc rộng (ống kính mắt cá) để quan sát các vùng rộng như nút giao, ngã 4, ngã 5…

3.2. Phân loại camera giao thông theo chức năng

Camera biển số (ANPR camera - Automatic number-plate recognition camera) có thể tự động xác định được biển số.

Camera tốc độ (Speed camera) có thể tự động xác định được tốc độ di chuyển của phương tiện giao thông.

Camera AI sử dụng công nghệ AI (Artificial Intelligent) - Trí tuệ nhân tạo có khả năng: Nhận diện sự kiện, sự cố trên đường; Phát hiện và cung cấp bằng chứng các hành vi vi phạm trật tự ATGT; Xác định đặc tính của xe như màu sắc, loại xe, kiểu dáng, nhãn hiệu; Nhận diện tất cả các loại biển số với độ chính xác cao ngay cả ban đêm.

Camera giao thông có nhiều chức năng

4. Vai trò của camera giao thông

Camera giám sát giao thông hỗ trợ lực lượng Cảnh sát Giao thông (CSGT) giảm tải áp lực làm nghiệm vụ trên đường, đồng thời giúp người dân nâng cao ý thức, tuân thủ tín hiệu đèn giao thông và di chuyển đúng tốc độ cho phép.

Hệ thống camera giao thông thông minh đóng vai trò quan trọng trong giám sát, xử lý các vấn đề vi phạm an toàn giao thông đường bộ:

• Giám sát hoạt động giao thông trên đường trong thời gian thực

• Phát hiện lỗi vi phạm giao thông, cung cấp hình ảnh, video bằng chứng vi phạm

• Thu thập thông tin phương tiện giao thông, dữ liệu lộ trình hỗ trợ cho việc điều tra, truy vết hoặc tìm kiếm phương tiện

• Nhận diện lưu lượng giao thông giúp lực lượng chức năng điều phối giao thông hiệu quả

5. Quy trình xử lý vi phạm giao thông thông qua camera “phạt nguội”

Hệ thống camera giám sát giao thông có thể xử lý hình ảnh một cách nhanh nhất, chính xác nhất. Quá trình phát hiện và xác định phương tiện vi phạm được tiến hành hoàn toàn tự động, không cần sự can thiệp của con người.

Camera giao thông thông minh có khả năng phát hiện cho một chiều 1, 2 hoặc 3 làn đường tùy theo loại cấu hình lựa chọn phù hợp với thực tế điểm giám sát. 

Hệ thống xử lý liên tục (online) có thể áp dụng cho cả xử phạt tại chỗ và “phạt nguội” nhờ thời gian phát hiện và xử lý rất nhanh và cùng lúc nhiều đối tượng cùng vi phạm.

Thông thường, quy trình “phạt nguội” sẽ diễn ra như sau:

Bước 1: Khi Camera phát hiện vi phạm, cán bộ CSGT xem lại thông tin, video, hình ảnh của phương tiện và kiểm duyệt vi phạm. Nếu không vi phạm sẽ kết thúc quá trình xử lý. Nếu có vi phạm chuyển sang bước 2.

Bước 2: Cán bộ CSGT tiến hành lập hồ sơ vi phạm, in thông báo và gửi cho người vi phạm giao thông.

Bước 3: Khi người vi phạm đến trụ sở CSGT giải quyết, cán bộ tiếp dân cho người vi phạm xem lại hình ảnh phương tiện vi phạm, người vi phạm xác nhận đúng lỗi. Cán bộ CSGT lập biên bản vi phạm và tạm giữ, tước các giấy tờ theo quy định.

Bước 4: Cán bộ CSGT ra quyết định xử phạt đối với người vi phạm.

Bước 5: Người vi phạm nhận quyết định xử phạt. Người vi phạm lựa chọn đến kho bạc nộp phạt hoặc nộp phạt trực tuyến trên Cổng DVCQG.

Bước 6: Sau khi nộp phạt, người vi phạm nộp Biên lai cho cán bộ tiếp dân và nhận lại giấy tờ bị tạm giữ đối với giấy tờ bị tước phải hết thời gian tước trên quyết định xử phạt người vi phạm mới được nhận lại.

6. Xem trực tiếp camera giao thông

Hiện nay, camera giám sát cho phép người dân xem trực tiếp hình ảnh đường phố thông qua ứng dụng trên di động. Tại TP.HCM, các ứng dụng này đã được triển khai đưa vào sử dụng khá rộng rãi.

Ứng dụng xem trực tiếp camera giao thông ra đời nhằm mục đích cung cấp bản đồ chỉ đường, điều hướng và hỗ trợ theo dõi tình trạng giao thông ở các khu vực tại TP.HCM, cảnh báo những khu vực đang kẹt xe, có tai nạn,... giúp người dùng lựa chọn tuyến đường di chuyển thuận lợi nhất.

Những ứng dụng như TTGT TP Hồ Chí Minh (Sở Giao thông Vận tải Thành phố phát triển), Giao thông Sài Gòn cung cấp hình ảnh cho người dùng thông qua camera giao thông. Tuy nhiên, hình ảnh được hiển thị trên ứng dụng không phải video phát trực tiếp mà chỉ là ảnh tĩnh, được tự động cập nhật sau 10 đến 20 giây.

Ngoài ra, nhiều ứng dụng còn có tính năng tự động gửi tin nhắn đến người dùng khi có thông tin mới về tai nạn gây kẹt xe, cấm đường, đường đang thi công hạn chế xe, ngập nước,...

Ở thời điểm hiện tại, việc xem trực tiếp camera giao thông tại TP.HCM đã trở nên khá phổ biến và tiện lợi nhờ các ứng dụng hiện đại. Tuy nhiên, tại Hà Nội cùng một số các thành phố lớn trên cả nước, chúng ta vẫn chưa thể xem được hình ảnh giao thông trực tuyến. Hy vọng trong tương lai gần, người dân sẽ sớm có những ứng dụng xem trực tiếp camera giao thông tại Hà Nội và các tỉnh thành khác.

Xem camera trực tiếp giao thông tại TP.HCM - Ảnh: Internet

Camera giao thông là một trong những giải pháp hiệu quả cao, đáng tin cậy trong việc giám sát, quản lý hệ thống giao thông đường bộ hiện nay. Từ đó góp phần bảo đảm an ninh, trật tự an toàn giao thông, tạo tiền đề xây dựng và phát triển thành phố thông minh (smart city) trong thời đại công nghệ 4.0.